کاخ سعدآباد؛کاخ موزه ای شگفت انگیز درپایتخت (معرفی کامل)

کاخ سعدآباد کجاست؟

کاخ سعد آباد(مجموعه کاخ سعد آباد ) که بعد از انقلاب با نام مجموعه فرهنگی – تاریخی سعدآباد شناخته می شود، مجموعه ای۱۱۰ هکتاری واقع در شمال شهر تهران (منطقه شمیران) و جزء منطقه یک تهران است.قدمت این مجموعه کاخ به دوره قاجار و پهلوی بر می گردد.مجموعه کاخ موزه سعد آباد شامل چندین هکتار جنگل طبیعی،کاخ ها،عمارات،رودخانه، باغ ، خیابان و … است.البته بعد از انقلاب بیشتر کاخ های سعد آباد که در ادامه بیشتر در مورد آنها صحبت خواهیم کرد به موزه تبدیل شده است.

موقعیت جغرافیایی و تاریخچه کاخ سعدآباد :

بخش شمالی مجموعه کاخ سعد آباد در مجاورت کوه های البرز قرارگرفته است.از سمت جنوب یا تجریش،از سمت غرب با ولنجک و از سمت شرق با گلابدره مجاورت دارد.این مجموعه در ارتفاع ۱۶۵۰ تا ۱۸۵۰ متری از سطح دریا قرارگرفته و  دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است.آبیاری این مجموعه در زمان قاجار تماما با رودخانه دربند انجام می گرفته است اما در زمان محمد رضا شاه پهلوی در نیمی از شبانه روز آب رودخانه دربند به مردم داده می شد به همین دلیل برای سیراب نگه داشته مجموعه قنات هایی در این ناحیه حفرگردید.

مجموعه سعد آباد در زمان قاجاریه ساخته شد و در زمان پهلوی اول و دوم گسترش پیداکرد.پس از انقلاب این مجموعه ۱۱۰هکتاری به شکل موزه تغییر کاربری داد و چندین کاخ آن در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت.بنای اصلی کاخ ریاست جمهوری هم در کنار این مجموعه قرارگرفته است.این مجموعه در زمان قاجاریه سکونت گاه ییلاقی پادشاهان بوده است.

معرفی و بررسی کاخ‌ها و موزه ها :

• کاخ سفید  :

ساخت این کاخ به دستور رضا شاه پهلوی و در سال ۱۳۱۰ خورشیدی شروع و تا سال ۱۳۱۵ ادامه داشت.کاخ سفید بزرگترین عمارت مجموعه کاخ سعدآباداست و دلیل شهرت این عمارت به کاخ سفید استفاده از رنگ سفید در نمای بیرونی آن است.در این کاخ باشکوه ۵۴ واحد مختلف وجود دارد که ۱۰ واحد آن به تالارهای تشریفاتی دوران پهلوی تعلق داشته است.در زمان پهلوی از این بنا به عنوان دفتری برای انجام امور اداری و تشریفاتی استفاده و محمد رضا شاه نیز از آن به عنوان اقامتگاه تابستانی خود و همسرش فرح پهلوی استفاده می کرده است.بعد از انقلاب این کاخ به موزه ملت تبدیل شد.

• کاخ سبز (قصر سنگی ، کاخ مرمر ) :

کاخ سبز در ابتدا یک ساختمان نیمه تمام بوده است که به شخصی به نام علیخان تعلق داشت.درسال ۱۳۰۱ رضا شاه ساختمان علی خان را از صاحب آن خریداری و شروع به ساختن کاخ سبز کرد و در نهایت ساخت این بنای باشکوه در سال ۱۳۰۷ خورشیدی به اتمام رسید.این کاخ محل کار و  زندگی رضا شاه پهلوی بوده است. این کاخ در دو طبقه هم کف و زیرزمین بنا شده است که رضا شاه از طبقه هم کف آن به عنوان محل زندگی و دفترکار خود استفاده می کرده است.طبقه زیرزمین آن هم به عنوان انباری استفاده می شده است.در این کاخ یک تالار غذاخوری مجلل و با شکوه وجود دارد.علاوه بر این به دلیل استفاده از سنگ‌های سبز کمیاب معدن خمسه زنجان و سنگ مرمر خراسان، در نمای خارجی آن،این بنا به قصر سنگی یا کاخ مرمر نیز معروف است.

• کاخ بهمن

در دوران محمد رضا شاه پهلوی بنایی در کنار درب شمالی (دربند) مجموعه ساخته و به محل سکونت غلامرضا پهلوی پسر  محمد رضا شاه تبدیل شد.در حال حاضر کاخ بهمن به دفتر مدیریت موزه تغییر کاربری یافته است.ناگفته نماند که در دوره هایی بعد از انقلاب این بنا دفتر یونسکو و مرکز آموزشی مجموعه سعد آباد بوده است.

•  کاخ ملکه توران امیرسلیمانی، همسر رضاشاه پهلوی

کاخ ملکه توران یا عمارت چهره های ماندگار، از زمان قاجاریه در این مجموعه  ساخته شده بود.پس از به سلطنت رسیدن رضا شاه پلوی و بعد از خرید تپه علیخان و ساخت کاخ سبز،این بنا مرمت و بازسازی و ملکه توران همسر رضا شاه در آن سکونت نمود.این بنا شامل دو عمارت بیرونی و عمارت اندرونی بوده است.پس از تملک رضا شاه این دو عمارت به عنوان کاخ اختصاصی ملکه توران امیر سلیمانی  همسر سوم رضا شاه اختصاص پیدا کرد.در عمارت بیرونی خود ملکه زندگی می کرد و عمارت اندرونی به خدمه ایشان تعلق داشت.بعد از انقلاب اسلامی عمارت بیرونی(عمارت جنوبی) به موزه استاد فرشچیان تغییر کاربری پیدا کرد.همچنین عمارت اندرونی (عمارت شمالی) این کاخ به موزه چهره های ماندگار تبدیل شد.در محوطه موزه چهره های ماندگار ، تصویر و زندگی نامه ای کوتاه از چهره های ماندگار ایران به همراه تندیس هایی از دانشمندان ایرانی ، برای نمایش و بازدید عموم مردم گذاشته شده است.

• کاخ احمدرضا پهلوی

این بنا در شمالی ترین بخش مجموعه سعد آباد و در کنار ورودی میدان دربند ساخته شد.در زمان پهلوی این عمارت محل سکونت احمد رضا پهلوی بوده است.پس از انقلاب سال ۵۷ کاخ احمد رضا پهلوی در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت و در نهایت بعد از بازسازی و مرمت در سال ۱۳۸۱ به کتابخانه تغییر کاربری پیدا کرد.نیمی از کتاب های این مجموعه متعلق به دوران پهلوی و مابقی آن از اداره کل موزه ها آورده شده است. عناوین موضوعات موجود در این مجموعه شامل ، ادبیات، تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی، هنر، موزه داری، مرمت آثار و بناهای تاریخی و معماری است.

• کاخ احمدشاه

کاخ احمد شاه قدیمی ترین بنای ساخته شده در مجموعه کاخ سعدآباد است. این بنای تاریخی در اواخر سلطنت احمد شاه قاجار(سال ۱۲۹۷) ساخت آن آغاز و در زمانی که رضا شاه وزیر جنگ بود به پایان رسید.این کاخ پس از انقلاب در اختیار بسیج قرار گرفت.این مجموعه با کوشک احمدشاهی در کاخ نیاوران متفاوت است.

• موزه آب

یکی دیگر از بناهای کاخ سعدآباد موزه آب است .این عمارت متعلق به دوران قاجار بوده و از دو بخش اصلی و فرعی تشکیل می شود.در این ساختمان اسناد و مدارکی مانند:دفترچه میرآب ، وقف نامه ها، ابزار و ادواتی مانند : فنجان آبی ، ساعت آبی ، لوازم حفر چاه و قنات و تندیس هایی از دانشمندان آب شناس و میرآب نگهداری می شوند.اداره این موزه به گنجینه ملی آب ایران که یکی از ارگان های وزارت نیروست واگذار شده است.

تعرفه بازدید از کاخ موزه سعد آباد :

• ورودی مجموعه کاخ سعدآباد : بازدیدکنندگان ایرانی: ۵ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارحی ۵۰ هزار تومان
• کاخ اسود یا کاخ سیاه: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• موزه آلبوم های سنتی و اسناد کاخ سعدآباد: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی ۳۰ هزار تومان
• کاخ سفید پهلوی یا کاخ ملت: بازدیدکنندگان ایرانی: ۵ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۵۰ هزار تومان
• موزه هنر ملل: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• موزه آشپزخانه سلطنتی: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• کاخ ملکه عصمت یا موزه استاد فرشچیان: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• کاخ اشرف یا موزه ظروف سلطنتی: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی ۳۰ هزار تومان
• کاخ غلامرضا پهلوی یا موزه سلاح های دربار: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• کاخ شمس پهلوی یا موزه پوشاک سلطنتی: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• کاخ ولیعهد یا موزه استاد حسین بهزاد: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• کاخ شهرام یا موزه نظامی: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• توجه: در حال حاضر بازدید از موزه نظامی امکان پذیر نیست.
• کاخ سبز: بازدیدکنندگان ایرانی: ۵ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۵۰ هزار تومان
• موزه برادران امیدوار: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• موزه آب: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• کاخ فرحناز و علیرضا یا موزه خط و کتابت میرعماد: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• موزه اتومبیل های سلطنتی: بازدیدکنندگان ایرانی: ۴ هزار تومان، بازدیدکنندگان خارجی: ۳۰ هزار تومان
• کاخ فرح پهلوی یا موزه نگارستان: بازدیدکنندگان ایرانی: رایگان، بازدیدکنندگان خارجی: رایگان